Mezrayı, Karahasanuşağı köyünden ayrılıp gelen 1859 doğumlu İbrahim (Lollo) kurmuştur. 1880 yılında kurulduğu tahmin edilen Mezra, adını Lollo’dan almıştır. Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı olan mezra, ile 198 km, Elbistan ilçesine 38 km uzaklıktadır. Kangal köyüne muhtarlığına bağlı olan mezranın Doğusunda Kantarma ve Günaltı, Batısında Kangal, Kuzeyinde Sevdilli, Güneyinde Karahasanuşağı köyleri vardır. Köyün iklimi, Karasal iklimin etki alanı içerisinde olup, ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Mezrada, ilköğretim okulu bulunmasına rağmen, taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yolun büyük bir bölümü asfalt olup, köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Köyde, Aybakır (Konturgil), Güler (Mısti Lollegil), Gülbeyaz (Kurdogil), Güler (Kurtangil), Kartal (Kartalgil) Öztaş (Kollogil, Mahmudi Mayre) ve Şahan (Ğuççikgil) aileleri yaşamaktadır.

Köy, karasal iklimin etki alanı içerisinde olup, ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır Köyde, ilköğretim okulu bulunmasına rağmen, taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yolun büyük bir bölümü asfalt olup, köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Köyde, Aybakır (Konturgil), Güler (Mısti Lollegil),  Gülbeyaz (Kurdogil), Güler (Kurtangil), Kartal (Kartalgil) Öztaş (Kollogil, Mahmudi Mayre) ve Şahan (Ğuççikgil) aileleri yaşamaktadır.

Köy adını Kenogilin dedesi olan Keno (Kenan)’dan almıştır. Dolayısıyla köye ilk yerleşenlerin Kenogil olduğu sanılmaktadır. Zira köyün eski adı Kenolar’dır. Köye ilk yerleşen de Kenan oğlu Ali’dir. Huttogil ise değirmen yapıp, işletmek amacıyla Sülo Pınarı mevkiine gelirler.^[1] Ayrıca kışlak olarak kullanmak üzere buraya bir de kom yaparlar. Bir süre kışlak olarak kullandıkları bu yere, tamamen yerleşirler. Daha sonra Nasırgil, Tutto Hasan ve Asef, Kenolardaki Mısta Sılegile ait yerleri 40 tane koyun karşılığında satın alırlar ve buraya kalıcı olarak konarlar.^[2]  

Kenogilin dedesi Kenan oğlu Ali, Karahasanuşağı köyünde iken kendisine salınan haksız bir salma yüzünden, Mıstıkların ağası Bitto ile kavga eder ve Bitto’nun kafasına bir çadır direğiyle vurup yaralar. Bitto’dan çekindiği için ailesiyle beraber Afşin ilçesinin Oğlakkayası köyüne göçer. Aradan yaklaşık yirmi yıl geçince, Alo akrabalarını görmek için Karahasanuşağı’na gider. Bu ziyaret sırasında Bitto ile barışır. Alo, Oğlakkayası’na döndüğünde bir kavgayı ayırmak isterken kazayla silahı patlar ve bir başçavuşa isabet eder. Başçavuş ölünce, Alo ailesiyle beraber, Karahasanuşağı’na kaçar ve daha önce kendilerine ait olan eve yerleşirler.

Kavaktepe, Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı olup; Kahramanmaraş iline 171 km, Elbistan ilçesine de 29 km uzaklıktadır. Karasal iklimin etki alanı içerisinde olan köyün ekonomisi, tarım (Özellikle Kayısıcılık) ve hayvancılığa dayalıdır. Doğusunda Yapılıpınar ve Toprakhisar, Batısında Aksakal, Kuzeyinde Beştepe ve Yoğunsöğüt, Güneyinde İkizpınar köyleri vardır. Köyde, ilköğretim okulu, içme suyu şebekesi, elektrik şebekesi ve sabit telefon mevcuttur. Köye ulaşımı sağlayan yolun büyük bir bölümü asfalt ile kaplanmıştır. Köyde, Çiftçi (Nasırgil), Dönmez (Mamadıngil), Güneşli (Kanegil), Kartal (Şukkogil) ve Şahin (Huttogil) aileleri yaşamaktadır. 

______________________________________

[1] Güneşli, Hasan (Şeyho oğlu)

[2] Şahin, Mehmet (Kara Mehmet, Ahmet oğlu)

Onaltıncı yüzyıl kayıtlarında, köyün şimdi bulunduğu yerde, Aynü’l-Arüs nahiyesine bağlı olan ve ziraat yapılan, “Kangal” isminde bir köy bulunmaktaydı.^[1] Buraya yerleşen Karahasanlılar köyün ismini olduğu gibi korumuşlardır.

Kangal, daha önceleri Türkveren köyünün tarım ve otlakıye alanı olarak kullanılırken, yirminci yüzyılın hemen başlarında, Yusuf Ağa (Edizer) Karahasanuşağı köyünden gelerek buraya yerleşir. Köye ilk gelen Yusuf Ağa’dır. Daha sonra Karabaylar (Mısti Kammıke gil), Karataşlar (Karogil) ve Sağınlar (Kammıki Hamegil) Kangal köyüne gelmişler.

Kangal, 1932 yılında Türkveren muhtarlığına bağlanır. Daha sonra İkizpınar muhtarlık olup ayrılınca, İkizpınar’a bağlanır. 1990 yılında İkizpınar muhtarlığından ayrılarak ayrı bir muhtarlık haline gelir. Aktepe de Kangal’a bağlı mezra yapılır. 2007 sayımında Kangal’da Aktepe mezrası ile birlikte 36 hanede 74’ü erkek, 65’i kadın olmak üzere, 139 kişinin yaşadığı tespit edilmiştir.

Elbistan’a bağlı olan köy, Kahramanmaraş’a 194 km, ilçe merkezine de 34 km uzaklıktadır. Doğusunda Kantarma, Batısında Demircilik, Kuzeyinde Yalak ve Sevdilli, Güneyinde Sünnet ve Karahasan uşağı köyleri vardır. Köyün iklimi, Karasal iklimin etki alanı içerisinde olup, ekonomisi susuz tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde, ilköğretim okulu bulunmasına rağmen, taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Köyde, Ceviz (Kami Konalı), Güven, (Tırkogil), Karabay (Mısti Kammıke. Bunlar önce Kizirler köyündeymiş, sonra Kangal köyüne gelmişler), Karataş (Dostogil, Fırrogil, Hakkogil, Oli Dadıkegil, Keleygil. Bunların hepsine Karogil denir.), Sağın (Kammıki Hamegil), Turan aileleri yaşamaktadır.

______________________________________

^[1] Yinanç ve Elibüyük, Maraş Tahrir Defteri, s. 581

Köyün adı 16. asır kayıtlarında da “Çopur” olarak geçmektedir. Karahasanlılar bu köye yerleştikten sonra da bu isim aynen kullanılmıştır. Arşiv belgelerinde, 1532 yılında Varsak boyuna bağlı Bozdoğan cemaatinin, Kanuni döneminde (1520-1566) Dodurga boyuna bağlı Boznak cemaatinin ve 1563-64 yıllarında da Yüreğir boyuna bağlı Koçlu Cemaatinin, Çopur’da kışladığı ve ziraatla uğraştığı belirtilmektedir.^[1]

Çopur, Karahasanuşağı köyünden ayrılan ilk köydür. İkizpınar (Çopur) köyü mensuplarının, 1810 yılında Karahasanuşağı köyünden ayrılarak, buraya yerleşmeye başladıkları sanılıyor. Guççoların Yusuf, Alişarların (Olliki Şoregilin) öldürülen çocukları için Maraş’ta yaptığı şahitlik yüzünden, bir daha Karahasanuşağı köyüne dönmemiş. Önce Göksun ilçesinin Fındık köyünde yerleşmiş. Burada bir süre kaldıktan sonra da oradan ayrılarak Çardak köyüne gelmiş. Bir iki yıl geçtikten sonra da Çopur’daki Alıçdalı (Toyi Gıvice) denilen bir yere kom yapıp oraya yerleşmiş (1815). Burası daha sonra “Yusuf’un Komu” olarak anılmaya başlanmış. Ancak burada su yokmuş. Hem kendileri için hem de hayvanları için gerekli olan suyu kendilerine hayli uzak olan Söğütlü Çayından karşılıyorlarmış. Çopur köyünün şimdiki yerinde bir pınar varmış ve bu pınarın bulunduğu yerdeki arazi Sıli Cıvegile aitmiş. Sıli Cıve su sıkıntısı çeken Guççolara, “Gelin pınarın yanına yerleşin ve pınarın suyunu kullanın!” demiş. Bunun üzerine, Guççolar Çopur köyünün şimdiki bulunduğu yere yerleşiyorlar. Böylece Usiki Guççe, Karahasanlılara ait yeni bir köy kurulmasını sağlıyor. Bundan dolayı da Çopur’a daha önceleri “Guççoların köyü” (Gundi Guççon) deniliyordu.^[2]

İkizpınar, 1932 yılında Türkveren muhtarlığına bağlanır. Daha sonra muhtarlık statüsüne kavuşunca, Kavaktepe, Kangal ve Aktepe ile Türkveren’den ayrılıp İkizpınar Muhtarlığını meydana getirirler.

Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlıdır. Kahramanmaraş’a 186, Elbistan’a 26 km uzaklıktadır. Karasal iklimin etki alanı içerisinde olan köyün ekonomisi, susuz tarım ile hayvancılığa dayalıdır. Köyde ilköğretim okulu, elektrik şebekesi, sabit telefon ve içme suyu şebekesi vardır. Köye ulaşımı sağlayan yolun tamamı asfalt ile kaplıdır. Doğusunda Yalak ve Sevdilli, Batısında Türkören, Kuzeyinde Kavaktepe (Genolar), Güneyinde Köseyahya ve Özbek köyleri vardır. Köyün karşısında Roma döneminden kalma bir tümülüs bulunmaktadır.

Köyde, Çiçek (Kör Nebigil), Çoban (İssogil), Çoban (Ala Kırgil), Değer (Şahingil), Deniz (Haçe Şatgil), Edizer (Usiki Huseyingil), Karakoç (Kami Mıstıkegil), Toparslan (Mommıkgil), aileleri yaşamaktadır. Boz Mehmet İstanbul’a; Kurtişgil, Kıymetgil ve Kami Mıstıkegilin büyük kısmı da Adana’ya göçmüşlerdir.

____________________________________

^[1] Halaçoğlu, AACO Cilt 1 sayfa 16,391, Cilt 4 sayfa 1483

^[2] Çoban İbrahim Eğitmen) –  Değer, Nebi (Yusuf oğlu)

İkizpınar (Çopur) / Elbistan

Yaklaşık olarak 1845 yılında, Karahasanuşağı köyünden ayrılan bir kısım Karahasanlıların bu köye 1850 yılından itibaren yerleşmeye başladıkları sanılıyor. Köye ilk kazmayı vuran, Delibaş İbrahim’dir. Ancak köye ilk yerleşenin Nahurların dedesi Kör Asaf olduğu söylenmektedir. Kör Asaf, Karahasanuşağı köyünden ayrılınca, Gündere (Avliya) köyüne gider. Bu köyde bir süre kalan Asaf, kızı Sultan büyüyünce, burada kalmayı uygun bulmaz ve Gavurviran’a (Türkören) yerleşir.

XVI. asır belgelerinde köyün bulunduğu yerin adı, Kafirviranı;^[1] XX. yüzyılın ilk yarısına ait kayıtlarda ise, Gavurviranı^[2] olarak geçmektedir. Karahasanlılar buraya yerleştiklerinde Gavurviranı adını kullanmışlardır. Cumhuriyet döneminde köyün adı, önce Türkviran, sonra Türkveren daha sonra da Türkören olarak değiştirilmiştir.

Söğütlü Çayı’nın iki yakasına kurulmuş olan köy, çayın aktığı vadinin hemen bitişindedir. Bulunduğu arazi yapısı hem hayvancılık hem de tarım için elverişlidir. Ancak köydeki sulu alanlar dışında kayda değer kalıcı bir bitki örtüsü mevcut değildir.

Köyde, Altun (Ollıkgil), Berktaş (Tullogil), Biber (Tullogil. Eski soyadları “Bozkurt”), Biniş (Sılogil, İbişgil ve Şıhhogil), Bozkurt (Dırrıkgil), Çoban (Bıdogil), Edizer (Usogil), Erdoğan (Hassıkgil, Nahurgil ve Ahrazlar), Gül (Alteygil), Gülbeyaz (Allegil, Avdogil), Işık (Kırrogil), İbik (Ali Kâhyagil), İpek (Ali Kâhyagil), İşbaşaran (Gurogil), Karakuş (Udogil), Özcan (Koca Mamogil), Özsoy (Eğitmengil), Pakin (Nermikânlılar), Polat (Muhacirgil), Sarcan (Kami Cannegil), Taş (Kusogil, Şerifegil), Tıraş (Tıraşgil), Yıldırım (Udogil), Yıldız (Külüstür Muhacirgil), aileleri yaşamaktadır. Daha önce köyde yaşamakta olan Derviş Taş ve ailesi, Kellor Keyfo’nun oğlu Hasan Atan ve Eşefatma’nın oğlu Mehmet Özcan, Adana’ya; Sıvacı ailesi de Malatya ve Kırıkhan’a göç etmişlerdir.

Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı olan Türkören köyü, Kahramanmaraş iline 160 km, Elbistan ilçesine de 19 km uzaklıktadır. Doğusunda İkizpınar, Batısında Demircilik ve Gündere (Evliya), Kuzeyinde İncecik ve Aksakal, Güneyinde Bakış ve Özbek köyleri vardır. Karasal iklimin etki alanı içerisinde olmasına rağmen köy, diğer Karahasanlı köylerine nazaran daha ılık bir iklime sahiptir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde ortaöğretim okulu, Kültür Evi, elektrik şebekesi, sabit telefon ve içme suyu ve kanalizasyon şebekesi vardır.  Köye ulaşımı sağlayan yolun tamamı asfalt ile kaplıdır.

1932 yılında Kangal, Aktepe (Lalolar), İkizpınar, Tepeler (Domolar) Kavaktepe ile birlikte mezra olarak Türkveren’e bağlanır. Daha sonra İkizpınar muhtarlık olup ayrılınca, Kavaktepe, Kangal ile Aktepe Türkveren’den ayrılıp, İkizpınar’a bağlanır.

Köyde tespit edilen, kesme taşlardan oluşan eski yapı kalıntılarıyla örenlerin, Bizans ve Ermenilerden kaldığı sanılıyor. Türkören-İkizpınarı (Çopur) yolu üzerinde ve yolun en yüksek kısmında bulunan, yöre halkının “Tepe” diye adlandırdığı bir höyük mevcuttur. Yapılan izinsiz kazılar sonucunda, höyüğün altında birkaç odadan oluşan bir yaşama alanı olduğu açığa çıkınca, burası, koruma altına alınmıştır. 1999 yılında da ilgili resmi kuruşlar tarafından “Birinci Derece Arkeolojik Sit Alanı” olarak tescil edilmiştir. Bunun dışında köyün kuzeydoğusunda, Kavaktepe (Kenolar) yolu üzerinde bir höyük ile köyün güneydoğusunda bir tümülüs bulunmaktadır. Bu höyük ve tümülüs köye çok yakın mesafededir ve köyden bakılınca görünmektedir. Bu höyük ve tümülüslerin Roma döneminden kaldığı sanılmaktadır.

Türkören ile Demircilik köylerinin arazi sınırında bulunan ve Han Pınarı denilen tarihi bir konaklama yeri mevcuttur Burada bir hanın olmasından dolayı bu yerin Han Pınarı olarak anılmış olmalıdır. Aydın’dan İran’a kadar uzanan ipek yolunun buradan geçtiği rivayet edilmiştir.

Türkören-İkizpınarı yolu üzerinde, köyün bir km kadar doğusunda, bir pınar ile bir yatır bulunmaktadır. Yöre halkı, pınar suyunun ve yatırda bulunan toprağın şifa verdiğine inanmaktadır. Bundan dolayı, sıtmaya yakalananlar pınarın suyuyla yüzlerini yıkayıp, yatırın toprağını yüzlerine sürerlermiş. Bundan dolayı zamanla bu pınara Sıtma Pınarı adını vermişler. Yatırın adının da Abdulkadir Cürgüş olduğu rivayet edilmiştir.

______________________________________

^[1] 998 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Diyar-i Bekr ve Arab ve Zü’l-Kadiriyye Defteri’ndeki 1530 yılına ait haritada buranın adı Kafirviranı olarak geçmektedir.

^[2] 1321 (1904) yılı Halep Salnamesinde de köyün adı, Gavurviranı’dır. (Ermenilerden kalma örenler üzerine kurulduğundan bu adı almıştır.)

Kaynak: https://aligultekinbinis.com Karahasanlıların Soyağacı s. 320, 2013 Ankara

Kahramanmaraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı olan Karahasanuşağı köyü, Kahramanmaraş’a 213 km, Elbistan’a da 47 kmuzaklıktadır. Doğusunda Hasanalili ve Tapkıran, Batısında Gücük ve Köseyahya, Kuzeyinde Kantarma ve Güneyinde Tapkıran köyleri vardır.

Köy, karasal iklimin etki alanı içerisinde olup, ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Söğütlü Çayı’nın iki yakasına kurulmuş olan köyün arazi yapısı, hayvancılık için elverişlidir. Tarım arazisi sınırlıdır. Maalesef sulu alanlar dışında kayda değer bir bitki örtüsü mevcut değildir.

Köyde ortaöğretim okulu, elektrik şebekesi, sabit telefon, içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi vardır. Köye ulaşımı sağlayan yolun tamamı asfalt ile kaplanmıştır.

Karahasanuşağı köyünün şu anki yerinde sırası ile Hititliler, Romalılar, Bizanslılar, Ermeniler ve Sadakalar yaşamıştır. Bu köy, Karahasanlıların ilk ve merkez köyüdür. Köyün kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık 250 yıllık bir geçmişi olduğu sanılmaktadır. Köyün adı, 1285-1290 (1869-1874) yılları arasındaki Halep Salnamelerinde “Atmalu” olarak geçmektedir. 1321 (1904) yılı salnamesinde ise artık Karahasanuşağı olarak geçmektedir. Söz konusu Salnamelerde 30 yıllık bir bölümde Elbistan’ın köy isimleri yazılmadığı için bu dönemde köyün hangi isimle anıldığı bilinmemektedir. Bu köydeki Afet Evleri’nin yerinde bulunan, ev harabelerinin Hititler dönemine ait olduğu söylenmektedir.

Karahasanlıların tamamı önce bu köye yerleştiler. Aradan 80-90 yıl geçince bu köye sığmamaya başladılar. Böylece bazı aileler bu köyden ayrılarak Türkveren (Gavurviran) ve Çopur köylerine yerleştiler. Bundan birkaç yıl sonra da Genolar, Kangal ve Diğer Karahasanlı köyleri bu köyden ayrılmıştır.

Köyde, Akbaş-Aktaş (Birim Efendi, Kuşukgil, Topogil, bunların hepsine Akkaşgil deniliyor), Akçay (Mocirgil/Muhacirgil), Alma (Hamzogil) Altun (Olloşgil), Aslan (Solakgil), Bal (Oruçgil), Baykuş (Kara Mamadgil), Biber (Kami Kelegil, Durogil), Ceviz (Kojogil), Çetin (Koregil, Şannogil), Çiftçi (Gıdırmanlar, Mahoyi Pirikegil), Çoban (Alakıregil), Dağ (Haci Lolgil), Dal (Komogil), Doğan (Guççogil), Gül (Mamogil), Gülbeyaz (Allegil), Güngör (Kundogil, eski soyadları “İzci”), Güven (Mısti Sıle), Kaçar (Mıstı Sıle), Kahraman (Ağagil), Karataş (Hasaraşgil), Kaş (Alloşgil), Katı (Kirvegil), Kılıç (Sandogil), Konca (Gıncogil), Kömürcü (İvi Motegil), Köse (Ağğogil, Mommdgil), Kuş (Mıltagil, Kologil), Maviş (Hocegil), Ormancı (Mirzogil), Öztaş (Mıççogil), Sağın (Kammıki Hamegil), Sancak (Kannerigil. Eski soyadları Alma ve Kama’dır ), Savur (Mısti Sıle), Sönmez (Dervişi Sultonegil) Şahin (Tapogil, Çolakgil, Bektaşgil), Türk (Mıstı Kamıkegil) Yaşar (Mandozgil) aileleri yaşamaktadır.